ΑΣ ΓΙΝΟΤΑΝ ΝΑ ΑΛΛΑΞΕΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΜΕ ΕΝΑ ΧΑΜΟΓΕΛΟ...

Θ’ ἀρχίσω τήν σημερινή ἐπικοινωνία μας, μέ τίς πιό εγκάρδιες εὐχές μου γιά μιά ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ! Μιά χρονιά πού, μακάρι, νά μᾶς ἀνακουφίσει ἀπό τίς δοκιμασίες πού περάσαμε καί νά μᾶς εὐεργετήσει, χωρίς τσιγκουνιές, μ’ αὐτό τό ἀνεκτίμητο θεϊκό δῶρο, τό  χ α μ ό γ ε λ ο. 

Αὐτό πού θά δεχθοῦμε ἀπό τούς συνανθρώπους μας, ἀλλά, κυρίως, αὐτό πού ἐμεῖς θά θελήσουμε νά τούς  π ρ ο σ φ έ ρ ο υ μ ε. Γιατί αὐτό εἶναι πού ἔχει, συνήθως, μιά ἰδιαίτερη καί, σχεδόν, μαγική ἰδιότητα. Αὐτό ξαναπροσφέρεται αὐθόρμητα ἀπό τούς παραλῆπτες του στόν δωρητή, μέ πολλαπλάσιες φωτεινές ἀνταύγειες.

Ἔχοντας γιά χρόνια ἀσχοληθεῖ μέ τά φυσικά καί τά ἐκφραστικά χαρακτηριστικά τοῦ χαμόγελου, διαβάζω πάντα, μέ ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον, ὁτιδήποτε σχετικό. Θέλω, λοιπόν, νά μοιραστῶ μαζί σας ἕνα ἀπόσπασμα ἀπό ἕνα κείμενο τοῦ ἀείμνηστου Γέροντα Αἰμιλιανοῦ Σιμωνοπετρίτου, πού ἔχει τόν τίτλο «Δῶσε στόν ἄλλον ἕνα χαμόγελο» καί εἶναι δημοσιευμένο στό περιοδικό «ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ», στό τεῦχος τοῦ Σεπτεμβρίου, 2019. Λέει:

«...Νά κάνετε τούς ἄλλους νά σᾶς ἀγαποῦν, νά χοροπηδοῦν ἀπό τή χαρά τους, ὅταν σᾶς συναντοῦν. Διότι ὅλοι οἱ ἄνθρωποι στήν ζωή τους, στό σπίτι τους, στό σῶμα τους καί στήν ψυχή τους, ἔχουν πόνο, ἀρρώστιες, δυσκολίες, βάσανα, καί ὁ καθένας κρύβει τόν πόνο μέσα στό πουγγί του τό κρυφό, μέσα στήν καρδιά του, στό σπίτι του, γιά νά μήν τό ξέρουν οἱ ἄλλοι.

Ἔτσι ἐγώ δέν ξέρω τί πόνο ἔχεις ἐσύ, καί ἐσύ δέν ξέρεις τί πόνο ἔχω ἐγώ. Μπορεῖ νά γελῶ καί νά φωνάζω, γιά νά σκεπάσω τήν λύπη μου. Γι’ αὐτό, δῶσε στόν ἄλλον πρῶτα ἕνα χαμόγελο».

Νά, λοιπόν, μιά συμβουλή πού, πιστεύω πώς, ἀξίζει νά τήν τηροῦμε μέ ἐπίγνωση τῆς σημασίας της καί μέ συνέπεια.

*

Τί εἶναι, ὅμως, ἄραγε τό χαμόγελο; Μιά ἁπλῆ μυική σύσπαση ἤ μήπως μιά ἄϋλη γέφυρα πού τήν διασχίζομε ἐμεῖς γιά νά πᾶμε πρός τούς ἀπέναντι ἤ γιά νά ἔρθουν αὐτοί πρός ἐμᾶς; Μήπως, ἀποτελεῖ, ἐπίσης, μιά ...πανεύκολη διεθνῆ γλῶσσα, κατανοητή ἀπό ὅλους τούς ἀνθρώπους, ἀσχέτως ἡλικίας,  χρώματος ἐπιδερμίδας, μορφώσεως, κοινωνικῆς τάξεως καί καταγωγῆς;

Στήν καταφατική ἀπάντηση πού προκαλεῖται ἀπό τά ρητορικά αὐτά ἐρωτήματα - ἀρκεῖ νά θυμηθοῦμε τά πρῶτα χαμόγελα τῶν πολύ μικρῶν παιδιῶν -  θά πρέπει, νομίζω, νά προστεθεῖ καί ἡ παραδοχή γιά μιά ἀκόμα θεμελιώδη ἰδιότητα πού χαρακτηρίζει αὐτό τό ἀνεκτίμητο δῶρο τοῦ Θεοῦ στόν ἄνθρωπο. Ἐκτός ἀπό τήν οὐσιαστική συμβολή του στήν γενικότερη αἰσθητική τοῦ προσώπου, τό χαμόγελο δίνει στόν ἄνθρωπο τήν ἱκανότητα καί τήν δυνατότητα νά ἐκδηλώνει καί νά ἐκφράζει - χωρίς λόγια - πολλά καί ποικίλα συναισθήματα.

Αὐτό γίνεται φανερό ἄν ἀναλογιστοῦμε, ἔστω, μερικά μόνο ἀπό τά ἐπίθετα πού χρησιμοποιοῦνται συχνά, γιά νά χαρακτηρίσουν τό χαμόγελο. Ἀναφέρω μερικά παραδείγματα:

Ἕνα χαμόγελο μπορεῖ νά εἶναι ... ντροπαλό, γλυκό, θερμό, φωτεινό, ἐλπιδοφόρο, ἐνθαρρυντικό , θριαμβευτικό , αἰσιόδοξο, φιλικό  καί ἐγκάρδιο. 

Ἤ, ἀ ν τ ι θ έ τ ω ς, μπορεῖ νά εἶναι ... αἰνιγματικό, θλιμμένο, εἰρωνικό, ψεύτικο, ὑπεροπτικό, κουρασμένο, ἀμήχανο, ψυχρό, βεβιασμένο, ὑποκριτικό,  

καί ἄλλα πολλά.

Γι’ αὐτό, ἄλλωστε, ὑπάρχουν καί τόσα ἀποφθέγματα, ρητά καί παροιμίες πού ἀναφέρονται στό χαμόγελο. Ἀξίζει νά θυμηθοῦμε μερικά:

-«Πολλές φορές, ἕνα χαμόγελο λειτουργεῖ σάν πυροσβεστική ἀντλία»

-«Ὅποιος δέν ξέρει νά χαμογελάει, δέν πρέπει ν’ ἀνοίγει μαγαζί»

-«Ἡ πιό χαμένη μέρα τῆς ζωῆς σου εἶναι αὐτή πού πέρασες χωρίς νά 

   χαμογελάσεις ἤ χωρίς νά κάνεις κάποιον νά χαμογελάσει»

-«Κανείς δέν εἶναι τόσο φτωχός πού νά μήν μπορεῖ νά χαρίσει ἕνα 

   χαμόγελο καί κανείς τόσο πλούσιος πού νά μήν τό χρειάζεται»

*** 

 Ποιά, λοιπόν εἶναι ἡ καίρια προϋπόθεση γιά νά εἶναι τό χαμόγελο οὐσιαστικά ὡ ρ α ῖ ο; Νά μήν εἶναι, δηλαδή, ἁπλῶς μιά ἀντανακλαστική μυική σύσπαση, ἀλλά νά γίνεται μιά ἄϋλη πηγή καλῆς διαθέσεως,  πού καταυγάζει ὅλο τό πρόσωπο καί, κυρίως, τό βλέμμα. Καί ἔτσι – εὐτυχῶς – μποροῦμε νά τό διακρίνουμε καί... πάνω ἀπό τά ὅρια τῆς μάσκας.

Μόνο αὐτό τό χαμόγελο ὑπηρετεῖ αὐθόρμητα τόν σκοπό πού περιγράφει ὁ Γέροντας Αἰμιλιανός, καί θά μποροῦσε νά γίνει τό θεϊκό δῶρο πού θά συμβάλει στό ν’ άλλάξουν καί νά άμβλυνθοῦν ἴσως – κάπως - τά δύσκολα πού βασανίζουν τούς συνανθρώπους μας. 

Πιστεύω πώς, αὐτή ἡ προϋπόθεση, συνοψίζεται στό νά εἶναι τό χαμόγελο  ἀ λ η θ ι ν ό  καί νά ἀντανακλᾶ τήν ψυχική ἰσορροπία καί γαλήνη τοῦ ἀνθρώπου ἐκείνου, πού συνειδητοποιεῖ τό τί σημαίνει ἡ ἀξεπέραστη προτροπή «ἀγαπᾶτε ἀλλήλους». Γι’ αὐτό καί, αὐτός πού τό προσφέρει, βιώνει τήν πηγαία χαρά τῆς φιλανθρωπίας, τῆς προσφορᾶς καί τῆς συγχώρεσης.

Ἄς εὐχηθοῦμε λοιπόν, κι ἄς προσπαθήσουμε ὅλοι, ὅσο μποροῦμε, ὁ Καινούργιος Χρόνος νά γίνει, μέ τήν βοήθεια τοῦ Πανάγαθου Θεοῦ, ὁ χρόνος ἑνός εὐλογημένου χαμόγελου.

ΜΕΡΟΠΗ Ν. ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ, Ὁμότιμη Καθηγήτρια Παν/μίου Ἀθηνῶν.