Iωάννης Συκουτρής (1901-1937)

      Στα αγιασμένα χώματα της Ιωνίας, στη Σμύρνη γεννήθηκε ο Ιωάννης Συ-κουτρής την 1η Δεκεμβρίου του 1901. Ήταν γόνος φτωχής και πολυμελούς οικο-γένειας που καταγόταν από τη Χίο.

Τα πρώτα Γράμματα ο μικρός Ιωάννης διδάσκεται στο συνοικιακό Δημοτι-κό Σχολείο τού Αγίου Κωνσταντίνου της Σμύρνης. όπου πολύ γρήγορα διακρί-νεται για την οξύνοια και την ασίγαστη δίψα του για μάθηση. Τις εγκύκλιες σπου-δές του ολοκληρώνει με τη στήριξη του οικείου Μητροπολίτη Χρυσοστόμου, στην Ευαγγελική Σχολή της Σμύρνης. 

Mαθητής του Γυμνασίου ακόμη ο Ιωάννης συντάσσει Διαλόγους στην αρχαία γλώσσα κατά το Πλατωνικό πρότυπο, ερμηνεύει Λατίνους συγγραφείς και δίνει Διαλέξεις στον Φιλοσοφικό Σύλλογο της Σχολής. Με το φιλολογικό ψευδώνυμο Αντιφών δημοσιεύει άρθρα που αποσπούν επαίνους, τα οποία δημοσιεύονται σε σειρά φύλλων της αρχαιότερης εφημερίδας της Σμύρνης Αμάλθεια.

Ένα χρόνο μετά τον θάνατο του πατέρα του το 1918 παίρνει με άριστα το Απολυτήριο από την Ευαγγελική Σχολή και διορίζεται Δάσκαλος στην Αστική Σχολή Μουρεντιέ, περιοχή στα περίχωρα της Μαγνησίας. 

Στο Μουρεντιέ ευρίσκεται ο Ιωάννης Συκουτρής, όταν στη Σμύρνη ανα-τέλλει ημέρα της ελευθερίας, «η ημέρα της χαράς», όπως ο ίδιος την αποκαλεί.

Λίγο μετά την άφιξη του ελληνικού στρατού στη Σμύρνη ανοίγει ο δρόμος προς την ελεύθερη Ελλάδα. Έτσι, τον Σεπτέμβρη του 1919 έρχεται στη Αθήνα και  εγγράφεται δευτεροετής στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Με ένθεον ζήλον και θέρμη ρίχνεται ο Ιωάννης Συκουτρής στην παρακο-λούθηση των μαθημάτων του και στην ολονύχτια μελέτη. Γρήγορα η ακριβής κα-τάρτισή του, οι εύστοχες παρατηρήσεις του και οι εργασίες του προσελκύουν την προσοχή των Καθηγητών του. Από τα πρώτα μαθήματα διακρίνεται στα αρχαία Ελληνικά και τη Γλωσσολογία. 

Η καταστροφή της Σμύρνης  τον Αύγουστο του 1922 τον βρίσκει να έχει μόλις αποφοιτήσει από το Πανεπιστήμιο. Με το κύμα των προσφύγων, που κα-ταφτάνει από τη Σμύρνη, έρχεται και η πολυμελής οικογένειά του. Για να τούς συντηρήσει δέχεται τον διορισμό του ως Καθηγητή των Ελληνικών στο Ιεροδιδα-σκαλείο της Λάρνακας, στην Κύπρο, τον Σεπτέμβριο του 1922.

Και στο νέο τόπο που διορίζεται, ο Ιωάννης Συκουτρής επιδίδεται με απα-ράμιλλο ζήλο στη μελέτη και εκδίδει φιλολογικές, αρχαιολογικές, ιστορικές, λαο-γραφικές, θεολογικού περιεχομένου εργασίες, και άλλες περί Κύπρου Μελέτες, ενώ συγχρόνως ιδρύει το επιστημονικό περιοδικό Κυπριακά Χρονικά, στο οποίο δημοσιεύει τις Μελέτες του.  

Στην Αθήνα επιστρέφει το καλοκαίρι του 1924 και αμέσως διορίζεται Βοηθός στο Φιλοσοφικό Σπουδαστήριο του Πανεπιστημίου Αθηνών.

 Και τον επόμενο χρόνο, τον Μάιο του 1925, παρουσιάζει τη Διδακτορική του Διατριβή με τίτλο «Μιχαήλ Ψελλού - Βίος και Πολιτεία του Οσίου Αυξεντίου»⸱ Μελέτη, η οποία τον αναγορεύει σε Αριστούχο Διδάκτορα της Φιλοσοφικής του  Πανεπιστημίου Αθηνών⸱ και συγχρόνως τού εξασφαλίζει υποτροφία για ευρύτε-ρες σπουδές στη Γερμανία. 

Μετά τον γάμο του με την κόρη  τού Γενικού Διοικητή των νήσων Χίου και κατόπιν Αρχιπελάγους, Μίνωος Πιτυχάκη, Χαρά, αναχωρεί για τετραετή μετεκπαίδευση στη Γερμανία.

Με την υποτροφία του τώρα ο Ιωάννης Συκουτρής απλώνει τα φτερά του προς την Εσπερία με σκοπό να διευρύνει τις σπουδές στην αρχαία Ελληνική Φιλο-λογία. Αρχικά εγγράφεται για δύο εξάμηνα στο Πανεπιστήμιο της Λειψίας, κοντά στους φημισμένους Καθηγητές Κέρτε και Χάιντε⸱ και για τα επόμενα εξάμηνα μετακινείται στο Πανεπιστήμιο τού Βερολίνο, όπου διδάσκουν οι Καθηγητές Βιλαμόβιτς, Γαίγκερ και Μάας.

Κατά την τετραετή  διάρκεια της μετεκπαίδευσής του στη Γερμανία, 1925-1929, ο Ιωάννης Συκουτρής, εργάζεται άοκνα και γίνεται ευρύτερα γνωστός με τις πρωτότυπες Μελέτες του «Ευαγόρας» του Ισοκράτη και «Επιτάφιος» του Δημο-σθένη, η οποία δημοσιεύεται το 1928 στον γερμανικό Hermes και η οποία καθι-στά τον νεαρό Έλληνα διάσημο στους φιλολογικούς κύκλους.

Το έτος 1929 επιστρέφει στην Ελλάδα και διορίζεται Καθηγητής στο Αρσάκειο Παρθεναγωγείο και συγχρόνως Επιμελητής της Ελληνικής Βιβλιοθήκης στην Ακαδημία Αθηνών, όπου παραμένει μέχρι του έτους 1933. 

Το 1930 αναγορεύεται παμψηφεί Υφηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στην έδρα της Κλασσικής Φιλολογίας, όπου οργανώνει, αποφεύγοντας τη στείρα διδασκαλία, Επιστημονικό Φροντιστήριο για τη μελέτη και ανάλυση των πηγών της αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας⸱ καθώς και Φιλολογικό Κύκλο, όπου εκτός από την ανάλυση κειμένων των Νεοελλήνων Λογοτεχνών (Σολωμού, Παλαμά, κ.ά.) γίνεται συστηματική επεξεργασία των πιο αντιπροσωπευτικών έργων τής  ευρωπαϊκής λογοτεχνίας και φιλοσοφίας ( Δάντε, Σαίξπηρ, Νίτσε κ.ά.).

Από το 1930 διδάσκει επίσης Ελληνική Φιλολογία στην Πάντειο Σχολή, στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών, στη Σχολή Κοινωνικής Προνοίας, στη Σχολή Λογοτεχνικής Μόρφωσης «Ασκραίος» και σε ελεύθερα φροντιστήρια, όπου τού δίδεται η ευκαιρία να αναλύσει μορφές, όπως του Οιδίποδα, του Αχιλλέα, της Ελένης και άλλων.

Στο εναρκτήριο μάθημα της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών το 1931 ο Ιωάννης Συκουτρής ομιλεί πρώτα για τις δύο ασκητικές μορφές που άσκησαν άμεση και καταφατική επίδραση στην ηθική και την πνευματική του συγκρότηση, για τον Εθνομάρτυρα Σμύρνης Χρυσόστομο και τον Καθηγητή Ιωάν. Μοσχό-πουλο⸱ καθώς και για το ιστορικό Καθίδρυμα της Ευαγγελικής Σχολής, που απέ-πνεε γνήσια εθνική και πνευματική ατμόσφαιρα.  

« Ευλογώ», είπε, «την αγίαν μνήμην του Σχολείου μου, της Ευαγγελικής Σχολής μου, της οποίας υπήρξα εκ των τελευταίων ( αλλοίμονον) τροφίμων. Η Ευα-γγελική Σχολή δεν υπάρχει πλέον και εις την πατρίδα του ευρωπαϊκού πολιτισμού πρώτην φοράν ύστερα από τρεις χιλιάδες χρόνια ο Φοίβος της ελληνικής παιδείας ουκέτι έχει καλύβην». 

Στην επικοινωνία του με τον φοιτητικό κόσμο ο Ιωάννης  Συκουτρής εκαι-νοτόμησε σε πολλά σημεία, γιατί πίστευε βαθειά ότι ο δημιουργός της πνευ-ματικής ζωής και πλάστης υγιών ανθρώπων,  ο Έλληνας Φιλόλογος δεν είναι απλά επιστήμονας, αλλά και παιδαγωγός ψυχών. 

«Σαν υπνωτισμένοι τον ακούγαμε», γράφει η φοιτήτριά του τότε Κική Κακισοπούλου, «κι όταν τέλος σώπαινε, ήταν σαν να ξυπνούσαμε από την έκσταση στην καθημερινότητα, από το όνειρο στην  πραγματικότητα[…] Ήταν για μάς ένας μύστης».

Ο Ιωάν. Συκουτρής ήταν κατά Νικ. Λούβαριν «ο ταυτώ ιερεύς και πολε-μιστής. Ήτο άνθρωπος του πλατωνικού ευαγγελισμού…». «Με τον λόγον του» κατά τον Διονύσιον Αλικανιώτη, «οι αρχαίοι Έλληνες ζωντάνευα, έπαιρναν σάρκα και οστά, μιλούσαν κατ’ ευθείαν στην ψυχήν των ακροατών». 

     Και ο Γ. Αλισανδράτος στις Φοιτητικές Αναμνήσεις γράφει: «Η γοητεία που ασκούσε ο Συκουτρής στα μαθήματά του έχει μείνει αξέχαστη [...] Αυτός ο μικρόσωμος νεαρός Υφηγητής των 31-32 ετών με τα πανέξυπνα παρ’ ότι αδύνατα μάτιά του και το γλυκύτατο μειδίαμα, με το νευρώδες βάδισμα και το μπαστούνι στο ένα χέρι (η τσάντα των βιβλίων συνήθως παραμάσχαλα στο άλλο) είχε το χάρισμα να γοητεύει τους ακροατές του με την άνεση του λόγου του, με την κομψότητα του ύφους του, με το σπινθηροβόλο βλέμμα του και με την λάμψη τού προσώπου του. Με έναν λόγο αυτό το φτωχό παιδί τού γαλατά της Σμύρνης, που αρίστευε στην πε-ριώνυμη Ευαγγελική Σχολή και κατόπιν στα Πανεπιστήμια, είχε τη σφραγίδα της δωρεάς στο μέτωπο».  

Βαθύς γνώστης της βυζαντινής πεζογραφίας διορίζεται Γραμματέας στο Διεθνές Βυζαντινολογικό Συνέδριο,το οποίο πραγματοποιείται στην Αθήνα τον Οκτώβριο του 1930. Κατά τη διάρκεια των εργασιών του ο νεαρός Υφηγητής πα-ρουσιάζει στη γερμανική γλώσσα Ανακοίνωσή του με μεγάλη επιτυχία και με τίτλο Προβλήματα της Βυζαντινής Επιστολογραφίας.  

Το έτος 1933 η Ακαδημία Αθηνών ιδρύει την Ελληνική Βιβλιοθήκη με σκο-πό να περιλάβει εκδόσεις αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων με Εισαγωγή, γλωσσική απόδοση στη νεοελληνική, και ερμηνευτικά σημειώματα και σχόλια. Η σειρά αυ-τή, η οποία εθεωρείτο συνέχεια της ομώνυμης του Αδαμ. Κοραή, προκηρύσσεται με τη συμπλήρωση εκατονταετίας από τον θάνατο τού λογίου Διδασκάλου. 

Η Ειδική Επιτροπή, η οποία αναλαμβάνει την ευθύνη της έκδοσης, υποστη-ρίζει την άποψη ότι η έναρξη της σειράς πρέπει να γίνει με σύγγραμμα του Πλά-τωνα, με σύγγραμμα δηλαδή του Αρχηγέτη της Ακαδημίας.

Στην Προκήρυξη της Ακαδημίας ο Ιωάννης Συκουτρής μετέχει με το Συμ-πόσιον  του Πλάτωνος, το οποίον ομόφωνα προκρίνεται ανάμεσα στα πέντε επι-κρατέστερα έργα. 

Η ογκώδης αυτή έκδοση Πλάτωνος Συμπόσιον περιλαμβάνει 254 σελίδες εκτεταμένης Εισαγωγής, που προτάσσεται των αρχαίων κειμένων, κριτικό υπό-μνημα, μεταφράσεις και σχόλια.

Η απήχηση της έκδοσης του Συμποσίου υπήρξε εντυπωσιακή και για τους ελληνικούς και για τους ξένους φιλολογικούς κύκλους. Φιλολογικά περιοδικά και κριτικά δελτία Ακαδημιών της πατρίδας  και του εξωτερικού εξαίρουν την επιστη-μοσύνη  του Δημιουργού, «την εκπληκτικήν του οικειότητα με την πλατωνικήν σκέψιν» .

Στην Ελλάδα οι πνευματικοί φορείς χαιρετίζουν με διθυράμβους και θέρμη την έκδοση, όπως και έγκριτα περιοδικά της πνευματικής ζωής της Αθήνας⸱ και συγχαίρουν την Ακαδημία Αθηνών για την πρωτοβουλία  κι επιλογή της  να είναι το πρώτο της έργο. 

Δυόμισι χρόνια μετά την έκδοση του Συμποσίου, τον Οκτώβριο του 1936, ξεσπά ο πόλεμος εναντίον του Συκουτρή. Μέχρι τότε κανένας δεν έχει σκεφθεί να διατυπώσει επικρίσεις για την αρτιότητα του έργου.  

Ενορχηστρωτής της κακόβουλης επίθεσης ο Σπυρ. Παπανικολάου, τον οποίον υποστηρίζει κι εξωθεί σε αυτό μία ομάδα πανεπιστημιακών Καθηγητών, που δε μπορούν να συγχωρήσουν την ευμενή απήχηση τού νεαρού Υφηγητή στους φοιτητές του και την αποδοχή του από τον πνευματικό κόσμο. 

Η επίθεση ξεκινά από τις στήλες του περιοδικού Επιστημονική Ηχώ, στο οποίο διευθυντής είναι ο συνταξιούχος Καθηγητής των Φυσικών Σπυρ. Παπανι-κολάου, με την κατηγορία ότι μέσα από τις σελίδες τού Συμποσίου προσβάλλεται η ηθική και κηρύσσεται η αθεϊα.

Την εποχή ακριβώς αυτή έχει κενωθεί η τακτική πανεπιστημιακή έδρα της Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίαςκαι ως επικρατέστερος υποψήφιος εθεωρείτο ο Υφηγητής Ιωάννης Συκουτρής. Τότε ο συγγραφέας τού Συμποσίουανακαλύπτεται ότι είναι εχθρός της θρησκείας και της οικογένειας και… αφού πλέον το βιβλίο του  έχει εξαντληθεί.

Βεβαίως το 1933 η Φιλοσοφική Σχολή επέτυχε να τού στερήσει την έδρα της Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας χάρη ενός «ήσσονος ανθυποψηφίου».

Όταν ο Ιωάννης Συκουτρής επανέρχεται το 1934, δεν υπάρχει ανθυποψή-φιος, του οποίου η επιστημονική αξία να πλησιάζει με εκείνη του νεαρού Καθη-γητή, ώστε να μπορούν να τηρηθούν τα προσχήματα. Για τούτο οι εκλέκτορες καταφεύγουν σε ανεπίτρεπτα μέσα, εξαπολύοντας ένα τρομερό πόλεμο λάσπης. 

Σκοπός τους αυτή τη φορά δεν είναι απλώς η στέρηση της έδρας από τον διακεκριμμένο Δάσκαλο με τη προβολή υποφερτών δικαιολογιών, αλλά η ολο-κληρωτική ηθική του εξόντωση.

Και τούτο, επειδή ο θεσμός των Καθηγητών δε μπορεί να τού ανεχθεί την τεράστια απήχηση και γοητεία, που ασκεί στους μαθητές τού Αρσακείου, στους φοιτητές του της Φιλοσοφικής Σχολής, όπου διδάσκει ως Υφηγητής, στο ακροα-τήριο τού  Ασκραίου, του πρωτοποριακού αυτού Ελεύθερου Πανεπιστημίου, του οποίου υπήρξε ο ουσιαστικός δημιουργός κι εμψυχωτής, αλλά και των λαϊκών ακροατηρίων στις αίθουσες των Αθηνών και των πόλεων της επαρχίας, όπου έχει δώσει δεκάδες Διαλέξεις.  

Οι διαβολές  όμως κατά του Συμποσίου και κατά του συγγραφέα εκτο-ξεύονται και από άρθρα άλλων εγκρίτων περιοδικών.

Ο Ιωάννης Συκουτρής, ωστόσο, δε μένει άπραγος. Τον Μάιο του 1937 εκδίδει το ολοσέλιδο τεύχος Εκστρατεία κατά του Συμποσίου, όπου γράφει: «Επί επτά ολόκληρους μήνας η Επιστημονική Ηχώ[…] και ο διευθυντής Καθηγητής [… ] των Φυσικών, ο οποίος θεωρεί εαυτόν αρμοδιώτατον να κρίνη και περί φιλολο-γικών, φιλοσοφικών και θεολογικών ζητημάτων […] και οι κύκλοι του, προσπα-θούν να οργανώσουν εκ των παρασκηνίων διαδήλωσιν λαϊκών σωματείων, των κουλουροπωλών και των λεμβούχων και των αχθοφόρων, εναντίον ενός βιβλίου, του οποίου ούτε την ύπαρξιν δε γνωρίζουν….».

Και επειδή εναντίον του εκστρατεύουν ποικιλώνυμοι κριτικοί και συνδικαλιστικοί φορείς, όπως οι αχθοφόροι του Λουτρακίου και της Αιδηψού, και οι κουλουροπώλαι της Πάτρας, ο Ιωάννης. Συκουτρής χρησιμοποιεί, ως τίτλο του βιβλίου του «Η Εκστρατεία κατά του Συμποσίου» με υπότιτλο,  «Τα κείμενα και οι κουλουροπώλαι ».

         Μετά τη δημοσίευση της Εκστρατείας κατά του Συμποσίου. Τα κείμενα και κουλουροπώλαι, ο εκδότης της Επιστημονικής Ηχούς Σπυρ. Παπανικολάου υπο-βάλει στις αρχές Ιουνίου του 1937 μήνυση κατά του Ιωάν. Συκουτρή «επί τη συκοφαντική δυσφημήσει και εξυβρίσει». 

Την ίδια εποχή κάποιος ιερομόναχος υποβάλλει επίσης εναντίον του μήνυση  για παράβαση των άρθρων του Ποινικού Κώδικα, τα οποία αναφέρονται στην προσβολή των ηθών δια του Τύπου. 

Αλλά και οι κοντινοί του υπερασπιστές τον εγκαταλείπουν. Εγκαταλεί-φθηκε, δηλαδή, πλήρως και από τους φυσικούς του συμμάχους.΄Εμεινε εντελώς μόνος, για να υπερασπίσει τον εαυτόν του σε μια δίκη, που δεν έγινε ποτέ.

Το καλοκαίρι του 1937 επισκέπτεται και πάλι μαζί με μία ομάδα φοιτητών τη Γερμανία του Χίτλερ. Στη διάρκεια του σύντομου ταξιδιού του γεύεται την κοινωνική πραγματικότητα της χώρας και χάνει κάθε ελπίδα για την τελική επι-κράτηση των ανθρωπίνων αξιών στη μελλοντική εξέλιξη της Ανθρωπότητας. 

Στην Αθήνα επιστρέφει τον Αύγουστο, θλιμμένος και απογοητευμένος, γε-μάτος αρνητικές εντυπώσεις και διαψεύσεις, σα να τρόμαξε στο αντίκρυσμα μιας πραγματικότητας, που προμήνυε καταστροφή. Έτσι, κλείνεται ολότελα στον εαυ-τόν του «υπερήφανος μέσα στο άβατον τέμενος της μοναξιάς του», όπως ο ίδιος γράφει, για τον Ηρωϊκό Άνθρωπο. 

Στην προσπάθειά του να βοηθήσει τον εαυτό του αποφασίζει να αποσυρθεί μόνος του για μερικές ημέρες σε κάποιο κατάλληλο μέρος για περισυλλογή και αυτοσυγκέντρωση, όπως το συνήθιζε. Το Σάββατο 18 Σεπτεμβρίου του 1937 φεύ-γει από την Αθήνα για την Κόρινθο. Στον Ακροκόρινθο φτάνει την Τρίτη 21 Σεπτεμβρίου. 

Το πρωί της Τετάρτης 22 Σεπτεμβρίου 1937 ο Ιωάννης Συκουτρής, το πιο δυνατό πνεύμα της νεώτερης Ελλάδας, ο πρώτος μετά τον ένα, τον Αδαμ. Κοραή, ποτισμένος από πικρίες και λουσμένος από τις ύβρεις των κατηγόρων του, από-φασίζει να απαλλάξει την Ελλάδα από το είδος, που τού προσάπτουν. Το πρωί της ημέρας εκείνης βρίσκεται νεκρός στην κλίνη του από τον σερβιτόρο του ξενο-δοχείου, όπου διαμένει.

Οι εφημερίδες της 24ης Σεπτεμβρίου δίνουν την είδηση ότι απεβίωσε αιφνιδίως «εκ συγκοπής καρδίας εις το Ξυλόκαστρον». Ωστόσο, πολλές είναι οι εικασίες, που εκφράζονται για τον αιφνίδιο θάνατό του, καθώς και πολλά τα ερω-τηματικά.

                  Ήταν άραγε αυτόχειρας ο Ιωάννης Συκουτρής; Τόσον υπερίσχυσαν οι πικρίες από τις απογοητεύσεις του, που τον οδήγησαν σε αδιέξοδο, ώστε να δώσει αυτό το τραγικό τέλος; Ή μήπως οι αντίπαλοί του προέβησαν σε κάποιο ανίερο εγχείρημα; 

   Οπωσδήποτε, πάντως, για την αινιγματική αυτοκτονία του στον Ακροκόρινθο ή για τον άδικο χαμό του, πολλά μπορούν να θεωρηθούν ως αίτια. Ο Γ. Αλισανδρά-τος, που προσπαθεί να αιτιολογήσει το φοβερό τόλμημα τού Έλληνα Πλατωνιστή, γράφει ότι  μπορεί να ήταν :

        - Η πικρία του από την απαράδεκτη αδικία και τον πόλεμο εκ μέρους   της πλειοψηφίας των Καθηγητών  της Φιλοσοφικής Σχολής.

        - Ο διασυρμός  από τους αντιπάλους του με ταπεινούς συκοφάντες όσον αφορά στην έκδοση από την Ακαδημία Αθηνών τού Πλατωνικού Συμποσίου και η βαθειά του απογοήτευση. 

        - Ή η φλόγα και τα πάθη, που τον έκαιγαν και προκαλούσαν το ανικανοποίητο στην ψυχή του. Αλλά και ό,τι άλλο μπορεί να διαταράξει την ανήσυχη ψυχή ενός υπερβολικά ευαίσθητου ανθρώπου.

       Την τελική πράξη της εξόντωσής του, της εξόντωσης που τού επέβαλαν ως αδήριτη πραγματικότητα οι ανάξιοι, οι οποίοι τον επολέμησαν ενόσω βρισκόταν στη ζωή και τον εγκωμίαζαν μετά τον θάνατό του, υπέγραψε ο ίδιος. 

       Έφυγε από τον κόσμο σε ηλικία μόλις τριανταέξη ετών, «πέταξε την ύπαρξή του στο πρόσωπο της Ελλάδος, που έχει συνηθίσει από την εποχή του Σωκράτη και του Δημοσθένη και του Αντιφώντα και του Φωκίωνα και αργότερα του Καπο-δίστρια, να τρώει τα παιδιά της και τις σάρκες της», γράφει ο Διον. Αλικανιώτης.

Η αλήθεια, πάντως, είναι ότι «η ανθρωποφαγική διάθεση της ελληνικής κοινω-νίας δεν ανέχθηκε τη μεγαλοφυία του, την ικανότητά του να προσαρμόζεται σε όλα τα θέματα, να παλαίει με τις λέξεις, αλλά και με τα νοήματα  και τις ιδέες…».

Μία άλλη εκδοχή, την οποία δίνει ο Κωνσταντίνος Διαμάντης στα Άπαντα λέγει ότι ο Ιωάννης Συκουτρής έχασε τη ζωή του από ατύχημα, γλυστρώντας στους «απορρώγες βράχους του Ακροκόρινθου». 

     Ο Ιωάννης Συκουτρής υπήρξε μεγαλοφυία, η οποία με την παρουσία της γέμιζε τον χώρο και με τον λόγο του ασκούσε γοητεία συναρπαστική και στις συναναστροφές του. Ήταν μικρόσωμος και λεπτοκαμωμένος, ανήσυχος, μυωπικός και νευρικός. Είχε πρόσωπο χλωμό, μάτια φωτεινά και γλυκό χαμόγελο. Η ψυχική του διάθεση αποτυπωνόταν στη φωνή του, με την οποία εκφραζόταν με πολλές χρωματικές διακυμάνσεις. 

      Υπήρξε μεγάλος ερευνητής, δημιουργικός επιστήμων, χαλκέντερος θεράπων του στοχαστικού λόγου, της γνώσης, της σοφίας. Εκοσμείτο με τις αρετές της αγάπης, της καλωσύνης, του αλτρουϊσμού, της φιλίας με γνήσιο ιωνικό πολιτισμό και κοινωφελή δράση..

     Και παρά τις κακόβουλες επιθέσεις που δέχθηκε από τους κατηγόρους του ο Ιωάννης Συκουτρής ήταν πράγματι ο άνθρωπος του « πλατωνικού ευαγγελισμού», ο αληθινός μυσταγωγός της Πλατωνικής Διδασκαλίας.  

     Η αξία του αναγνωρίσθηκε και από διεθνούς κύρους φιλολόγους και μελετη-τές. Το συγγραφικό του έργο, ό,τι πιο πολύτιμο αγαπούσε ο Μεγάλος Φιλόσοφος, ανήρχετο σε τρεις χιλιάδες οκτακοσίους τίτλους με θεματική ποικιλία, φιλολο-γική, ιστορική, παλαιογραφική, αρχαία, βυζαντινή και νεωτέρα.

    Ολόκληρο το έργο του δωρίσθηκε από τη σύζυγό του Χαρά στη Βιβλιοθήκη της ΕΣΤΙΑΣ Νέας Σμύρνης, για να τιμηθεί και με αυτόν τον τρόπο η γενέτειρα του  Μεγάλου Φιλολόγου, του Ιωάννη  Συκουτρή.