Skip to main content

Ο δοκιμιακός λόγος της Όλγας Βότση


στις σελίδες του περιοδικού Ευθύνη

Η «λογοτεχνική γενιά» ως όρος αναφέρεται σε μια κοινότητα περίπου ομήλικων ανθρώπων οι οποίοι έζησαν μια κάποια χρονική περίοδο και στην οποία παρουσιάζονται χαρακτηριστικά ιδεών ή/και  συμπεριφορών που τη διακρίνουν από άλλες «γενιές». 

Με γνώμονα λοιπόν τέτοιες διακρίσεις αναφερόμαστε (και) στην Α΄ μεταπολεμική γενιά των λογοτεχνών μας. Σε αυτήν τη γενιά περιλαμβάνονται δημιουργοί που γεννήθηκαν ανάμεσα στα 1918-1928 και εξέδωσαν μετά το 1940. Αντιπροσωπευτική εκπρόσωπός της ήταν και η ποιήτρια Όλγα Βότση (1922-1998) - λογοτεχνικό ψευδώνυμο της Όλγας Μπούκη – Πλατή - η οποία  διακρίθηκε και ως συγγραφέας στοχαστικών δοκιμίων. 

Σε ό,τι αφορά ειδικότερα στην «πεζογραφική πλευρά» του έργου της Όλγας Βότση (αυτό) έχει την αξία του όχι απλώς διότι συμπληρώνει το ποιητικό έργο της, αλλά γιατί τούτο έχει την αυτόνομη αξία του και τη δική του υπόσταση. 

Ειδικότερα στο πλαίσιο της συνεργασίας της με τον περιοδικό Τύπο η Όλγα Βότση δημοσίευσε στοχαστικά κείμενά της και στην Ευθύνη. Πιο συγκεκριμένα στο έγκριτο αυτό περιοδικό «Ελευθερίας & Γλώσσας» και για το χρονικό διάστημα 1976 έως και 1990 δημοσιεύτηκαν σημαντικά  κείμενα της Όλγας Βότση.

Τα κείμενα αυτά  είναι σύντομα στοχαστικά δοκίμια τα οποία σημαίνονται από ιδιαιτέρως συμπυκνωμένα νοήματα. Ωστόσο δεν είναι επιγραμματικά διατυπωμένοι στοχασμοί αλλά, μάλλον, βασανιστικοί διαλογισμοί που επιβεβαιώνουν την κατάταξη της Όλγας Βότση στους δημιουργούς που υπηρετούν την επονομαζόμενη υπαρξιακή ή μεταφυσική θέαση και γραφή. Το ευρύ πλάτος και το μεγάλο βάθος της στοχαστικής διάθεσης της Όλγας Βότση καταυγάζει αμέσως σε αυτά τα κείμενά της. 

Αντιγράφουμε ένα απόσπασμα από το κείμενό της με τον τίτλο Η έμπνευση (ΕΥΘΥΝΗ 179, 1986, σ. 523): «Είναι ο μουσικός δρόμος που ξαφνικά σχηματίζεται για να περάσει η ψυχή, ν’ αποθέσει το βάρος μιας καινούργιας καρποφορίας, μιας βαριάς και επώδυνης γνώσης άγνωστων ως τότε εμπειριών του μέσα βυθού. Έρχεται μ’ όλα εκείνα τα δώρα, τα βαριά και σκοτεινά, που άφοβα έπιασε και κοίταξε στο δρόμο της για να τ’ αποθέσει στα χέρια του ποιητή: η έμπνευση.»

Αδιάψευστα παρόν το φιλοσοφικό στίγμα στη γραφή της Όλγας Βότση με έναν τρόπο όπου η πνευματικότητα και η λογοτεχνικότητα συνταιριάζουν έντεχνα κι ανυπόκριτα. Γραφή πλούσια και αξόδευτη σε μηνύματα. Και ίσως το παρακάτω συγκλονιστικό απόφθεγμά της να εσωκλείει το βαθύ νόημα του στοχασμού της: Πρέπει κάπου να σκύβει ο άνθρωπος το κεφάλι του ταπεινά και να υπηρετεί σ’ ένα πρόσωπο, σε μια ολότητα, σε μια ιδέα. Αλίμονο στον άνθρωπο, αν δε νιώσει το χέρι της μοίρας απάνω του και δε σκύψει να το φιλήσει με περιπάθεια.

Σπύρος Α. Γεωργίου / Οκτώβριος 2020