Πρόκειται να μιλήσω για το Αϊβαλί των παππούδων μου, για το πώς έφτασε να λάμπει στις αρχές του 19ου αι, πώς τιμωρήθηκε γι’ αυτήν τη λάμψη και πώς οι Αϊβαλιώτες έδρασαν στα χρόνια της Επανάστασης.
Το προβαλλόμενο στοιχείο στο έργο του Θεόφιλου εμφανίζεται να είναι το ηρωικό, με κυρίαρχη φιγούρα εκείνη του κουμπουροφόρου φουστανελά. Όμως, σημαντικό μέρος της ζωγραφικής του παραγωγής αναφέρεται στη γεωργία. Ο πίνακας του Θεόφιλου που απεικονίζει τη «Θεά της Γεωργίας Δήμητρας» τραβάει ιδιαίτερα την προσοχή. Εντυπωσιάζει ο τρόπος που καταπιάνεται με το θέμα προσπαθώντας να αποδώσει το αγροτικό στοιχείο σ’ αυτόν τον πίνακα.
Κάποτε τα είδη ήταν διακριτά και η ταξινόμησή τους εφικτή. Ο μοντερνισμός των αρχών του αιώνα κι η λεγομένη «απελευθέρωση του στίχου» έφερε το πρώτο πλήγμα εισαγάγοντας την αυτοψυχαναλυτική τεχνική του συνειρμού, που δεν παρέπεμπε σε όνειρο αλλά μάλλον σε εφιάλτη.
Η έλκουσα κεντρομόλος δύναμη που καθορίζει την αλληλαδέλφωση, αλληλοδέσμευση και αλληλοβοήθεια μεταξύ Ελλάδας και Επτανήσων έχει προ αιώνων ειπωθεί από τον Ηρόδοτο: «όμαιμον, ομόγλωσσον, ομόδοξον, ομότροπον», ρήση που παραμένει αειθαλλής και διαιώνια και που εν προκειμένω καθορίζει τη μια συνισταμένη: την Ελληνικότητα.
Το λέμε και δεν μπορούμε να το πιστέψουμε. Πόσο άλλαξε η ζωή μας· πόσο σταθερά αλλά υποδόρια χάθηκε η επικοινωνία· πόσο κατακομματιάστηκε η πνευματική μας ζωή· και πόσο σαν κοινωνικό σύνολο αδυνατούμε να υπάρξουμε· να υπάρξουμε συνολικά, αδελφωμένοι, ή τουλάχιστον να μπορούμε να υπάρξουμε, να συνυπάρξουμε.
Τετάρτη, 6 Φεβρουαρίου 2019, Μιλάνο. Το βράδυ απλωνόταν ήρεμα και σαγηνευτικά στην εμβληματική πλατεία Duomo του Μιλάνο. Αναμφίβολα τα πιο μοναχικά γενέθλια στην γεμάτη ζωή του Αρτέμιο Μπερναντέσκι, 59 ετών πια, που βημάτιζε ευγνώμων με τα χέρια στις τσέπες της καμπαρντίνας του.
Ζούμε την ηλεκτρονική μας εποχή. Τα δάχτυλα αυτόματα, μηχανικά, ψαχουλεύουν τα πλήκτρα του υπολογιστή. Όλα φανερώνονται μπροστά μας· πληροφορίες, εικόνες, γράμματα, αριθμοί, ημερομηνίες, ακόμα κι ένα ολόχρυσο μικρό τριαντάφυλλο.
Οι δρόμοι της πόλης είναι άδειοι. Ο αέρας φυσάει δυνατά και κάπως βίαια. Είναι απομεσήμερο.
Περπατάω στους έρημους δρόμους, ξετυλίγοντας ένα κουβάρι ξεχασμένων αναμνήσεων, στη θέα μιας παλιάς μονοκατοικίας που την έχουν αγκαλιάσει θεριεμένες περικοκλάδες. Η άνοιξη είναι προχωρημένη. Νωχελικά ξαπλώνουν τα τρυφερά κλαδιά τους με τα διαφόρων αποχρώσεων λουλούδια στις μάντρες, στις αυλές, στις εξώπορτες. Άλλα κόκκινα, άλλα στο χρώμα του κρασιού της Βουργουνδίας, άλλα κίτρινα ζωντανά σαν τον κρόκο του αυγού, άλλα ροδαλά, αχνά, σαν να ντρέπονται να βγουν στο φως.
Ο θησαυρός των γνώσεων που αντλείται από επιδημιολόγους, λοιμωξιολόγους και ερευνητές αξιολογείται σημαντικά για τό κοινό άνθρωπο που περιμένει με αγωνία την υπεράσπιση της αγωνίας του. Ο χρόνος που εξαντλεί την υπομονή του καθενός μας δηλητηριάζει τις αναπνοές μας και καταρρακώνει την προσοχή μας για τα τεκταινόμενα γύρω μας.
Κάθε χρονιά ο καθένας μας αναμένει με ανυπομονησία τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά. Μέσα στο καταχείμωνο λίγες μέρες χαράς ,ξεκούρασης, με στολισμένο σπίτι, φωτισμένες εκκλησίες και λαογραφικά έθιμα. Όλοι μας, μικροί και μεγάλοι περιμένουμε τα Χριστούγεννα, για τους δικούς μας λόγους. Οι μικροί για το παιχνίδι και τις διακοπές από το σχολείο τους, οι μεγάλοι για λίγη ανάπαυση, διασκέδαση και εορτάσιμη πατροπαράδοτη ατμόσφαιρα.
«Χριστός γεννάται, δοξάσατε...»
